ο «ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ»

επιμέλεια: Κλάδης Διονύσης

Και ξημέρωσε 3 Δεκεμβρίου του 1944… 

Καμία Μέρα δεν θα ήταν σαν και αυτή καμία μέρα δεν θα ήταν ίδια . Αυτή ήταν Η Μέρα Η Κυριακή 3 του Δεκέμβρη 1944 που ο Λάος της Αθήνας επέλεξε να σπάσει τις αλυσίδες και να μην υποκύψει στην τυραννία. Και τότε γράφτηκε άλλη μια σελίδα εποποιΐας του Ελληνικού Λαού , γράφτηκαν νέες σελίδες ηρωισμού και αυταπάρνησης . 

Γράφει ο Μενέλαος Λουντέμης: 

«…Και ξημέρωσε η 3 του Δεκέμβρη. Τρεις του Δεκέμβρη!.. Όποιος έζησε στις 3 του Δεκέμβρη, στις 4 μπορούσε να πεθάνει. Ο προορισμός του ανθρώπου, που είναι: να κάνει κάτι μεγάλο ή να ζήσει κάτι μεγάλο εκπληρώνεται. Γιατί ο λαός, ο Αθηναϊκός λαός, κείνη τη μεγάλη μέρα αποκαλύφθηκε μπροστά στο ίδιο του το μεγαλείο» 

Και το μεγαλείο του Αθηναϊκού λαού ήταν να ανταποκριθεί στο κάλεσμα του ΕΑΜ και να συγκεντρωθεί από το πρωί της 3ης του Δεκέμβρη στο κέντρο της πρωτεύουσας για να διαδηλώσει την αντίθεσή του στην πολιτική του εμφυλίου πολέμου που προωθούσαν η ντόπια αντίδραση και οι Άγγλοι , για να διακηρύξει τη θέλησή του να αγωνιστεί για εθνική ανεξαρτησία και δημοκρατία.

Γράφει εκείνη την μέρα Ο «Ριζοσπάστης»: 

«Όλοι σήμερα στις 11 στο συλλαλητήριο του ΕΑΜ στο Σύνταγμα – Κάτω η κυβέρνηση του εμφυλίου πολέμου! Εμπρός για κυβέρνηση ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ Εθνικής Ενότητας!». 

Το κύριο άρθρο ήταν γραμμένο από τον Γ. Ζέβγο, με τίτλο «ΕΜΠΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ», εξηγούσε μέσα από έναν απολογισμό του έργου της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου πώς είχε προκληθεί η κρίση, με αποτέλεσμα τα μεσάνυχτα της 1 προς 2 Δεκέμβρη 1944 να παραιτηθούν όλοι οι υπουργοί και υφυπουργοί του ΕΑΜ. 

Γράφει ο Ζέβγος : 

«Τώρα το λόγο τον έχει ο ελληνικός λαός. Οι μπαρουτοκαπνισμένοι μαχητές του ΕΛΑΣ, που τους ζητούν να παραδώσουν τα τιμημένα και κερδισμένα σε μάχες όπλα τους. Οι περήφανοι πολίτες της Αθήνας, που αντιμετώπισαν νικηφόρα τις ορδές των Γερμανών και των προδοτών. Όλοι οι δημοκράτες, όλοι όσοι πονάν την Ελλάδα και το λαό της θα βρεθούν ενωμένοι στις γραμμές του για να υπερασπίσουν τη λευτεριά του, τη ζωή του, τα δημοκρατικά του δικαιώματα, την εθνική ανεξαρτησία. Ο ελληνικός λαός θα σαρώσει την κυβέρνηση του εμφυλίου πολέμου και θα δημιουργήσει μια κυβέρνηση πραγματικής εθνικής ενότητας». 

Χωρίς αμφιβολία, ο Ζέβγος είχε δίκιο. Η πολιτική πρωτοβουλία περνούσε στα χέρια των μαζών, που με τη δράση τους θα γίνονταν ο πρωταγωνιστής της ιστορίας. 

Από το πρωί η πλατεία Συντάγματος και οι γύρω δρόμοι είχαν πλημμυρίσει από χιλιάδες λαού. Μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη είχαν συγκεντρωθεί λαϊκές επιτροπές, διοικήσεις σωματείων και στελέχη του λαϊκού κινήματος. 

Αναφέρει ο Θανάσης Χατζής: 

«Είχε προγραμματιστεί ν’ αρχίσει η εκδήλωση με κατάθεση στεφάνων στη μνήμη εκείνων που θυσίασαν τη ζωή τους για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία» 

Τίποτα απ’ όλα αυτά, όμως δεν θα γινόταν …. 

Η κυβέρνηση Παπανδρέου που αρχικά είχε δώσει την άδεια να γίνει το συλλαλητήριο τα μεσάνυχτα του Σαββάτου 2 Δεκέμβρη ανακάλεσε την άδεια με την πρόφαση πως το συλλαλητήριο ήταν η απαρχή «σειράς επαναστατικών πράξεων αι οποίαι απέβλεπαν εις κατάλυσιν του κράτους». 

Η άρχουσα τάξη έδινε τη μάχη για τη δική της επικράτηση μετά την απελευθέρωση. Έπρεπε λοιπόν να υποτάξει το λαό με τη βία. Ετσι η ανάκληση της άδειας του συλλαλητηρίου ήταν μια σαφής πρόκληση σε βάρος του ΕΑΜικού κινήματος που εκδηλωνόταν στο παραπέντε για να προκαλέσει, το λιγότερο, όξυνση. 

Κανείς δεν περίμενε τι θα επακολουθούσε…. 

Η ώρα πλησίαζε 11 π.μ. και το πλήθος στην πλατεία Συντάγματος και τους γύρω δρόμους όλο και μεγάλωνε με σημαίες, λάβαρα και πλακάτ, με προκηρύξεις και τα φέιγ – βολάν να πέφτουν βροχή με τα συνθήματα «όχι άλλη κατοχή», «Παπανδρέου παραιτήσου» να κυριαρχούν. 

Οι αστυνομικοί είχαν οχυρωθεί στην είσοδο του κτιρίου, στην ταράτσα και στα παράθυρα της Αστυνομικής Διεύθυνσης που βρισκόταν στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Βασιλίσσης Σοφίας ,στην ταράτσα των Παλιών Ανακτόρων και στο απέναντι του κτιρίου πεζοδρόμιο, προς την πλευρά του Αγνώστου Στρατιώτη και τα αγγλικά άρματα μάχης έτοιμα για μάχη. 

Οι πρώτες συγκρούσεις και αψιμαχίες των διαδηλωτών με την Αστυνομία εκδηλώθηκαν όταν το πλήθος έφτανε, από τους γύρω δρόμους, στα σημεία προσέγγισης της πλατείας Συντάγματος κι εμποδιζόταν να εισχωρήσει από τις αστυνομικές δυνάμεις. Ξαφνικά, χωρίς να υπάρχει ορατός λόγος, από τα παράθυρα της Αστυνομικής Διεύθυνσης και από τα άλλα σημεία οχύρωσης των αστυνομικών άρχισαν να πέφτουν πυροβολισμοί. 

Ο απολογισμός της δολοφονικής επίθεσης ήταν 21 νεκροί και 140 τραυματίες7, γεγονός που δίκαια βάφτισε την 3η Δεκέμβρη 1944 ως «Ματωμένη Κυριακή». 

Την επομένη, 4 Δεκέμβρη, ολόκληρη η Ελλάδα νεκρώθηκε από τη γενική απεργία που είχε κηρύξει το ΕΑΜ. Στην πρωτεύουσα, ο λαός οδήγησε τα θύματά του στην τελευταία τους κατοικία. Στην κεφαλή της νεκρώσιμης πομπής, ένα τεράστιο, που το κρατούσαν μαυροφορεμένες κοπέλες, πανό έγραφε: «ΟΤΑΝ Ο ΛΑΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ, ΔΙΑΛΕΓΕΙ `Η ΤΙΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ `Η ΤΑ ΟΠΛΑ». Πράγματι, ο λαός δε θα αργούσε να διαλέξει. Ο λαός, ανάμεσα στις αλυσίδες και τα όπλα, διάλεξε αυτό που ταίριαζε περισσότερο στο φρόνημα και την ιστορία του: Τα όπλα! 

Επιστρέφοντας από το νεκροταφείο, τα πλήθη δέχτηκαν ένοπλη επίθεση από τους Χίτες με τραγικό απολογισμό άλλους 100 νεκρούς και τραυματίες. Η συνέχεια ήταν πραγματική χιονοστιβάδα. Ο Σκόμπι κήρυξε στρατιωτικό νόμο. Οι βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις κύκλωσαν και αφόπλισαν το 2ο Σύνταγμα της II Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Κι ο ΕΛΑΣ άρχισε τις επιχειρήσεις κατά των Χιτών και των αστυνομικών τμημάτων της Αθήνας και του Πειραιά. 

Στις 5 Δεκέμβρη, ο Σκόμπι πήρε διαταγή από τον Τσόρτσιλ να συμπεριφέρεται σα να βρίσκεται σε κατεχόμενη πόλη. 

Η Διαταγή: 

«Είσθε υπεύθυνος για την τήρηση της τάξεως στην Αθήνα και πρέπει να εξουδετερώσετε ή να συντρίψετε όλες τις ομάδες του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, που θα πλησιάσουν προς την πόλη... Μη διστάζετε, πάντως, να ενεργείτε σαν να βρίσκεστε σε κατεχόμενη πόλη, όπου έχει ξεσπάσει τοπική εξέγερση» 

Σε τηλεγράφημά (7/12/1944) του στον υπουργό του επί των Εξωτερικών Α. Ηντεν, ο Ου. Τσόρτσιλ, ανάμεσα στα άλλα, σημείωνε: 

«Περιμένω ανοιχτή σύγκρουση με το ΕΑΜ και δεν πρέπει να τη φοβόμαστε, υπό την προϋπόθεση ότι έχουμε διαλέξει με προσοχή το έδαφος». 

Δεν ξέρουμε αν το έδαφος που επιζητούσε ήταν εντελώς κατάλληλο στις αρχές Δεκέμβρη του ’44. Ξέρουμε όμως ότι δε δίστασε να ματοκυλίσει τον ελληνικό λαό διατάσσοντας τα βρετανικά στρατεύματα να λειτουργήσουν ως δύναμη κατοχής.Η αγγλική στρατιωτική επέμβαση στις ελληνικές υποθέσεις ήταν γεγονός κι απέναντί της μοιραία ξεδιπλώθηκε η λαϊκή αντίσταση, που κράτησε 33 ολόκληρες μέρες. 

Στις 7 Δεκέμβρη του 1944, ο Γ. Παπανδρέου υποστήριξε με ανακοινώσεις του προς τους ξένους ανταποκριτές ότι την ευθύνη για το μακελειό την είχε το ΕΑΜ γιατί το συλλαλητήριο ήταν ένοπλο και άρχισε με επίθεση κατά της οικίας του και στη συνέχεια εκδηλώθηκαν επιθέσεις κατά της Αστυνομίας, με αποτέλεσμα αυτή να αναγκαστεί να αμυνθεί. Δεν υπάρχει κανείς σοβαρός άνθρωπος που να πιστεύει κάτι τέτοιο δεδομένου ότι και τα ιστορικά στοιχεία που έχουν έρθει στο φως αποδεικνύουν κατά τρόπο κατηγορηματικό πως η 3η του Δεκέμβρη του 1944 ήταν δημιούργημα της ντόπιας αντίδρασης και των Βρετανών καθοδηγητών της. 

Δίκαια η 3η Δεκέμβριου του 1944 θεωρείται η αρχή της μάχης του Δεκέμβρη. Δεν ήταν ένα τυχαίο αιματηρό γεγονός από τη μεριά της ντόπιας και ξένης αντίδρασης , αφού το αιματοκύλισμα του λαού επαναλήφθηκε την επομένη μέρα 4 Δεκεμβρίου , όταν ο λαός κήδευε τα θύματα του. Τότε που οι αγγλικές στρατιωτικές δυνάμεις θα αναλάμβαναν αμέσως δράση κατά του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ.

Η ένοπλη σύγκρουση του ΕΑΜικού κινήματος με την ντόπια ολιγαρχία και τους Εγγλέζους ασφαλώς δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ήταν μια εξέλιξη, που οι Εγγλέζοι και οι εγχώριοι συνεργάτες τους προετοίμασαν με μεθοδικότητα από πολύ καιρό πριν. Μαρτυρίες και ιστορικά στοιχεία δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολιών περί αυτού.

Για τα γεγονότα, του Δεκέμβρη του 1944 έχουν γραφτεί πολλά... 

Γράφει ο Θανάσης Χατζής στην «ΝΙΚΗΦΟΡΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΕ» (τόμος 3 σελ.441-442): 

«Ο Μεγάλος Δεκέμβρης του 1944 με τους πρωτοφανέρωτους ηρωισμούς των Μαχητών του ΕΛΑΣ και του λαού της Πρωτεύουσας και με το αίμα χιλιάδων νεκρών και τραυματιών , γράφτηκε με ανεξίτηλο άλικο χρώμα στην ιστορία της Ελλάδας. Η παλλαϊκή αντίσταση του λαού της Αθήνας και του Πειραιά, ενάντια στην ένοπλη επέμβαση των Άγγλων ιμπεριαλιστών είναι η συνέχεια και το κορύφωμα του μεγάλου εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του ελληνικού λαού κατά των χιτλεροφασιστών καταχτητών . 33 ολόκληρες μέρες μέτωπο και μετόπισθεν άνδρες και γυναίκες, νέοι και γέροι, εργάτες, αγρότες, βιοτέχνες, επαγγελματίες, διανοούμενοι , στρατιωτικοί και κληρικοί και άνθρωποι όλων των κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων, κομμουνιστές, σοσιαλιστές, αγρότες και αστοί ριζοσπάστες – δημοκράτες αγωνίστηκαν με απέραντη πίστη, παληκαριά , αντοχή , αυτοθυσία και με σταθερή θέληση για τη νίκη. 

Σ’ όλη την διάρκεια των μαχών του Δεκέμβρη, μέσα στις γραμμές των αγωνιστών και του λαού δεν υπήρχαν δισταχτικοί , αναποφάσιστοι, ταλαντευόμενοι. Δεν υπήρξε ούτε ένας αυτόμολος αξιωματικός ή μαχητής του ΕΛΑΣ. Ούτε ένας δεν πέταξε το όπλο του, δεν λιγοψύχησε, δεν λιποτάκτησε. Ο λαός σύσσωμος , μέχρι την τελευταία στιγμή, στάθηκε στο πλευρό των μαχητών του ΕΛΑΣ. Και όταν διατάχτηκε η αποχώρηση από την πρωτεύουσα, ο λαός ακολούθησε τα τμήματα,(παρόλες τις αρνητικές συνέπειες της ομαδικής αυτής εξόδου που θα τις σημειώσουμε). 

Το Δεκέμβρη συγκρούονταν ο δημοκρατικός ελληνικός λαός, με τους ιμπεριαλιστές, για την Ανεξαρτησία και την Λαοκρατία. 

Μόνο τέτοιοι μεγάλοι σκοποί δημιουργούν μεγάλους αγώνες , με παλλαϊκή συμμετοχή και παγκόσμια συμπαράσταση. 

Το Δεκέμβρη στην Αθήνα αποκαλύφτηκε μια πτυχή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου με τις «παραξενιές» του , που οι δυτικοί στο αντιαξονικό στρατόπεδο κάλυπταν και καλλώπιζαν με δημοκρατισμό: το απαίσιο τέρας του ιμπεριαλισμού. Η Αθήνα βροντοφώναξε : Η Αγγλία ήταν και παραμένει στραγγαλιστής των ελευθεριών και της ανεξαρτησίας των λαών. Πολέμησε για την επιβολή της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας της, που κινδύνευε από τους Γερμανούς και όχι από το φασισμό. Η Ελλάδα ήταν χώρα που πρωτοδέχτηκε ο φασισμός συντριπτικά χτυπήματα, γελοιοποίησε τον ιταλικό φασισμό και σύντριψε τον εσωτερικό μοναρχοφασισμό. Και στην Ελλάδα ακριβώς βρικολάκιασε ο φασισμός. 

Η Αγγλία ξεσκεπάστηκε. Ξεσηκώθηκε παγκόσμια κατακραυγή. Και όχι μόνο αυτό, αλλά οξύνθηκε η επαγρύπνηση της αντιφασιστικής προοδευτικής ανθρωπότητας, που με φρίκη διαπίστωνε ότι οι ιμπεριαλιστές , πριν ακόμα στεγνώσει το αίμα και το δάκρυ από τον τρομερό πόλεμο που άνοιξαν οι ίδιοι, με πρωταγωνιστές τους χιτλεροφασίστες , άναψαν μια νέα πολεμική εστία που μπορεί να φουντώσει και να απλωθεί σ’ ‘όλο τον κόσμο. Και μόνο αυτή την υπηρεσία αν προσέφερε στην ανθρωπότητα το ΕΑΜ- ΕΛΑΣ και ο Ελληνικός Λαός, φτάνει για να πάρει ο Δεκέμβρης το όνομα ο «ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ».