Λεβ Γιασίν, η «μαύρη αράχνη» της κόκκινης αρμάδας

 25 χρόνια από το θάνατο του καλύτερου τερματοφύλακα του 20ου αιώνα.

Από atexnos.gr

Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους αθλητές όλων των εποχών, ένας αθλητής που προπορεύτηκε της εποχής του, ο κορυφαίος -των κορυφαίων- τερματοφύλακας στον κόσμο για τον 20ο αιώνα και ίσως ο μεγαλύτερος στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Ο Λεβ Ιβάνοβιτς Γιασίν, έφυγε πρόωρα από τη ζωή (μόλις στα 60 του χρόνια) μια μέρα σαν σήμερα, στις 20 Μάρτη του 1990, αφήνοντας στη μνήμη των φίλων του ποδοσφαίρου μερικές από τις ομορφότερες στιγμές του αθλήματος και το όνομά του χαραγμένο με χρυσά γράμματα στην ιστορία του παγκόσμιου αθλητισμού.

Ο επονομαζόμενος και «μαύρη αράχνη» των γηπέδων ―εξαιτίας της εξ ολοκλήρου μαύρου χρώματος εμφάνισής του και της ικανότητάς του να «αιχμαλωτίζει» τις φάσεις μέσα στην περιοχή του και να εξουδετερώνει τους αντιπάλους του επιθετικούς― Λεβ Γιασίν γεννήθηκε στη Μόσχα στις 22 Οκτώβρη του 1929. Οι γονείς του ήταν εργάτες σε εργοστάσιο. Σε ηλικία 12 ετών, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου όταν ολόκληρος ο σοβιετικός λαός έχει ριχτεί στη μάχη ενάντια στον γερμανικό φασισμό που επελαύνει στην Ευρώπη, ο Λεβ πιάνει δουλειά σε εργοστάσιο παραγωγής πολεμικού υλικού. Παράλληλα έχει ξεκινήσει να παίζει  ποδόσφαιρο και να ξεδιπλώνει το ταλέντο του στην τοπική κοινωνία, ώσπου σε μια διοργάνωση  αγώνων μεταξύ ομάδων εργοστασίων θα τραβήξει την προσοχή των ανθρώπων της Ντιναμό Μόσχας και θα πάρει μεταγραφή στη μεγάλη ομάδα.

Την πρώτη του εμφάνιση ως επαγγελματίας ποδοσφαιριστής θα την πραγματοποιήσει το 1949, σε έναν αγώνα που θα ήθελε να ξεχάσει για πάντα, αφού εξαιτίας της κακής απόδοσής του στάθηκε αφορμή να παροπλιστεί για τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Ο νεαρός Λεβ δεν το έβαλε κάτω. Ασχολήθηκε σε υψηλό επίπεδο με το χόκει επί πάγου και μάλιστα με την ομάδα χόκει της Ντιναμό κατέκτησε το πρωτάθλημα Σοβιετικής Ένωσης το 1953!

Όμως ο Λεβ Γιασίν  ήταν γεννημένος για το ποδόσφαιρο και καμιά άτυχη στιγμή, καμιά κακή απόδοση σε έναν αγώνα δεν θα μπορούσε να ανακόψει μια μεγάλη πορεία που θα κρατούσε 22 ολόκληρα χρόνια και στη διάρκεια της οποίας θα προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες στον αθλητισμό της πατρίδας του και  ο ίδιος θα κέρδιζε με το σπαθί του την ψηλότερη θέση στην κορυφή της παγκόσμιας αναγνώρισης και καταξίωσης.

Ο Γιασίν είχε την ικανότητα να «διαβάζει» τις κινήσεις του αντίπαλου επιθετικού, να αντιδρά με μεγάλη ταχύτητα και να αποτρέπει τον κίνδυνο από την εστία του, ενώ γινόταν φόβος και τρόμος στις ―για σεμινάριο― εξόδους του μακριά από το τέρμα και στις μονομαχίες «ένας εναντίον ενός». «Δεν θυμάμαι άλλον τερματοφύλακα στην ιστορία που να καταλάβαινε και να «διάβαζε» έτσι το παιχνίδι. Με το που άρχιζε από κάποια πλευρά η επίθεση του αντιπάλου, ο Λεβ έδινε ήδη οδηγίες στους αμυντικούς για το σημείο που αυτοί πρέπει να καλύψουν στον αγωνιστικό χώρο», θυμάται ο Βλαντίμιρ Πιλγκούι, αντικαταστάτης του Γιασίν κάτω από τα δοκάρια της Δυναμό Μόσχας.

«Ο Γιασίν δεν είναι απλώς μεγάλος μάστορας και ένας από τους καλύτερους γκολκίπερ της σύγχρονης εποχής. Το παιχνίδι του άφησε εποχή στην ανάπτυξη της τέχνης του τερματοφύλακα». Πελέ

Έμεινε στην ιστορία η περίφημη «πάσα Γιασίν»  όταν, αφού αποσοβούσε τον κίνδυνο μπροστά στην εστία του ο Γιασίν πετώντας την μπάλα με το χέρι τροφοδοτούσε με μοναδική ακρίβεια τις αντεπιθέσεις της ομάδας του. Με μεγάλη επιτυχία υπερασπιζόταν τα δίχτυα του και στη διαδικασία του πέναλτι, έχοντας αποκρούσει περισσότερα από 150 στην καριέρα του.

«Η χαρά να βλέπεις τον Γιούρι Γκαγκάριν στο διάστημα είναι η μόνη που μπορεί να ξεπεράσει την χαρά από την απόκρουση ενός πέναλτι». Λεβ Γιασίν

Το 1956 κέρδισε στους Ολυμπιακούς Αγώνες το χρυσό μετάλλιο και το 1960 το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Σαν μέλος της Σοβιετικής Ένωσης πήρε μέρος στις διοργανώσεις Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1958 (αποκλείστηκε στον προημιτελικό από την Σουηδία), 1962 (αποκλείστηκε στον προημιτελικό από την Χιλή), και 1966 (τέταρτη θέση). Το 1970 ταξίδεψε στο Μεξικό για το Παγκόσμιο Κύπελλο όμως ήταν 40 ετών και ο ρόλος του ήταν πιο πολύ αυτός του βοηθού προπονητή παρά του παίκτη.
Μια από τις καλύτερες εμφανίσεις του την έκανε το 1963 ως μέλος της Μικτής Κόσμου απέναντι στην Εθνική Αγγλίας στο στάδιο Γουέμπλεϋ καθώς έκανε απίστευτες αποκρούσεις. Το τελευταίο του παιχνίδι το έδωσε στις 27 Μάη του 1971 σε ένα συμβολικό αγώνα στο στάδιο Λένιν της Μόσχας όπου μπροστά σε περισσότερους από 100.000 θεατές οι καλύτεροι παίκτες της Ντιναμό Μόσχας αντιμετώπισαν τη Μικτή Κόσμου (Εουσέμπιο, Μπόμπι Τσάρλτον, Γκερντ Μύλλερ κ.α.)  σε ένα ματς που τελείωσε ισόπαλο 2-2.

Ο Λεβ Γιασίν με τον Εουσέμπιο

Το 1963 γίνεται ο πρώτος και μοναδικός, μέχρι σήμερα, τερματοφύλακας στον κόσμο που κέρδισε το βραβείο του καλύτερου Ευρωπαίου ποδοσφαιριστή. Η ΦΙΦΑ, για να τον τιμήσει, καθιέρωσε το βραβείο «Λεβ Γιασίν» για τον καλύτερο τερματοφύλακα σε κάθε τελική διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου.

Τίτλοι και διακρίσεις

 

Στην καριέρα του αγωνίστηκε συνολικά σε 812 παιχνίδια, 320 από τα οποία βασικός στη Ντιναμό Μόσχας. Έγινε 78 φορές διεθνής (δέχτηκε 70 γκολ). Συμμετείχε σε 13 αγώνες Παγκοσμίου Κυπέλλου (4 παιχνίδια χωρίς να δεχτεί γκολ) και δυο φορές στη Μικτή Κόσμου (το 1963 κόντρα στην Αγγλία – 1968 κόντρα στην Βραζιλία). Σε 480 παιχνίδια κράτησε ανέπαφη την εστία του χωρίς να δεχτεί γκολ.
Κατέκτησε ένα χρυσό μετάλλιο στο Σοβιετικό πρωτάθλημα χόκεϋ επί πάγου με τη Ντιναμό Μόσχας, 5 χρυσά, 5 ασημένια και 1 χάλκινο, στα Σοβιετικά πρωταθλήματα ποδοσφαίρου και 3 φορές το Σοβιετικό Κύπέλλο (όλες οι διακρίσεις με τη Ντιναμό Μόσχας). Με την ομάδα της ΕΣΣΔ κατέκτησε ένα ολυμπιακό χρυσό μεταλλίο, ένα Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα, και μια δεύτερη θέση σε Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα.

Τιμήθηκε με τους τίτλους: Ευρωπαίος Ποδοσφαιριστής της Χρονιάς, Βραβείο «Χρυσή Μπάλα» (1963), 4η θέση στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλου (1966), 3 φορές καλύτερος τερματοφύλακας της ΕΣΣΔ (1960,1963,1966), Χρυσό Τάγμα της ΦΙΦΑ για την Αρετή (1988), παράσημο Τάγμα του Λένιν (1967), Ολυμπιακό Τάγμα (1986), Χρυσό μετάλλιο «του σφυριού και του δρεπανιού» (αστέρι) του Ήρωα της Σοσιαλιστικής Εργασίας μαζί με το παράσημο Τάγμα του Λένιν (ισάξιο με το στρατιωτικό βραβείο «Ήρωας της ΕΣΣΔ») (1989), «Καλύτερος Τερματοφύλακας του Αιώνα» της ΦΙΦΑ, και μέλος της «Ενδεκάδας του Αιώνα» της ΦΙΦΑ (2000), Χρυσός Παίκτης της Ρωσίας από την Ποδοσφαιρική Ένωση της Ρωσίας, ως ο πιο εξέχων παίκτης  τα τελευταία 50 χρόνια (Νοέμβρης του 2003 για τον εορτασμό του Ιωβηλαίου της ΟΥΕΦΑ).

Ο άνθρωπος Λεβ Γιασίν

Ο Γιασίν δεν ήταν μόνο μεγάλος ποδοσφαιριστής. Όσοι τον γνώρισαν μιλούσαν με θαυμασμό για τον χαρακτήρα και την ανθρώπινη συμπεριφορά του. Ο αθλητικός σχολιαστής Βλαντίμιρ Μασλατσένκο (τερματοφύλακας, συμπαίκτης του Γιασίν και διεθνής με την εθνική ομάδα της ΕΣΣΔ), λέει σχετικά:

«Ο Λεβ ήταν σπουδαίο παιδί. Εξαιρετικά πρόσχαρος, δημιουργούσε καλές σχέσεις με τους γύρω του. Είχε τεράστιο κύρος. Στο εξωτερικό το σοβιετικό ποδόσφαιρο ήταν γνωστό μόνο χάρη στο όνομα Λεβ Γιασίν. Συναγωνιζόμασταν καλά και ήμαστε καλοί φίλοι. Ορισμένες φορές ζούσαμε στο ίδιο νούμερο (δωματίου). Όμως συνήθως διέμενε στον τόπο παραμονής και προπονήσεων της ομάδας, ή στις υπηρεσιακές αποστολές με τον Ιγκόρ Νέττο (μεγάλο χαφ, ο οποίος για δέκα χρόνων ήταν αρχηγός της Εθνικής). Ο ένας ήταν της «Σπαρτάκ», ο άλλος της «Δυναμό» – και οι δυο φανατικοί εκπρόσωποι των ομάδων τους, όμως στην Εθνική δεν τσακώνονταν ποτέ.

Στο γήπεδο υπάρχει μια ομάδα. Δεν είναι τυχαίο που η Εθνική Σοβιετικής Ένωσης αναδείχτηκε Ολυμπιονίκης και πρωταθλήτρια Ευρώπης. Πραγματικά, ήταν εποχή λαμπρών παικτών, ένας από τους οποίους ήταν ο Λεβ Γιασίν. Έχω τις δικές μου αρχές και απόψεις για τη ζωή, για την ποδοσφαιρική τέχνη. Όμως όταν άκουσα δυο φορές τον Λεβ Γιασίν να λέει ότι «σήμερα ο καλύτερός μας τερματοφύλακας είναι ο Βλαντίμιρ Μασλατσένκο», όταν τέτοιος άνθρωπος εκφράζεται με τέτοια λόγια για σένα, δεν είναι μόνο όπως το βάλσαμο για την ψυχή, είναι αναγνώριση των δημιουργικών υπηρεσιών και της τέχνης και ικανότητας να δουλεύεις. Τέτοιος ήταν για μένα ο Γιασίν».

Ο αναπληρωματικός του Γιασίν, Ολέγκ Ιβανόφ, διηγήθηκε ότι μια φορά τον αντικατέστησε σε ένα ματς 20 λεπτά πριν από το τέλος και δέχθηκε ένα ανόητο γκολ. Εκείνη την ώρα ο Γιασίν, που καθόταν πίσω από την εστία του με ένα τσιγάρο στο χέρι (ο Γιασίν κάπνιζε πολύ, ανάβοντας τσιγάρο ακόμη και στο ημίχρονο των αγώνων), είπε στον Ιβανόφ: «Αύριο θα κάνουμε προπόνηση». Παρ’ ότι κανονικά μετά τους αγώνες δεν γινόταν προπόνηση, ο Λεβ Γιασίν την επόμενη μέρα πήγε στις εγκαταστάσεις της Δυναμό και επί ώρες μάθαινε στον νεότερο συνάδελφό του μυστικά της θέσης του τερματοφύλακα.

Παρά τους πολλούς τίτλους και την παγκόσμια αναγνώριση ο Λεβ Γιασίν ήταν ένας πολύ απλός άνθρωπος στην επικοινωνία, προσιτός, και αγαπητός. Ο πρώην αρχηγός της Εθνικής Ρωσίας Αλεξέι Σμέρτιν αναγνωρίζει ότι ο Γιασίν τον δίδαξε ότι «ένας διάσημος άνθρωπος πρέπει να είναι μεγαλόφρων και καλόψυχος». Όπως λέει ο Σμέρτιν, όταν ήταν μικρός, το 1989, είχε βρεθεί στο γήπεδο στον αγώνα προς τιμήν των 60 χρόνων του Λεβ Γιασίν. «Ο Γιασίν ενώ καθόταν στη θέση του στην εξέδρα, έδινε αυτόγραφα σε όλους όσους τον πλησίαζαν, παρά το γεγονός ότι το παιχνίδι βρισκόταν σε εξέλιξη. Αυτό συνεχιζόταν και στα δυο ημίχρονα, αλλά εκείνος δεν χάλαγε το χατίρι σε κανέναν φίλαθλο, αν και κανονικά θα έπρεπε να παρακολουθεί το παιχνίδι που διεξαγόταν για τον ίδιο».

Ο Βλαντίμιρ Πιλγκούι θα πει για τον παλιό συμπαίκτη του: «Οι φίλαθλοι πάντα απευθύνονταν στον Γιασίν με το όνομά του καθώς τον θεωρούσαν «δικό τους», κάτι σαν φίλο ή αδελφό. Οι λάτρεις του ποδοσφαίρου πάντοτε μετά τον αγώνα τον συνόδευαν μέχρι το σπίτι του, τον βοηθούσαν να μεταφέρει το μεγάλο σακ βουαγιάζ με τον αθλητικό του εξοπλισμό».

«Μόνο Γιάσιν, μόνο Δυναμό» (από το ρεφρέν του αγαπημένου τραγουδιού των οπαδών της Δυναμό Μόσχας στο γήπεδο).

25 χρόνια μετά το θάνατό του το αστέρι του Λεβ Γιασίν συνεχίζει να κρατά αμείωτη τη λάμψη του. Οι ενέργειές του στους αγωνιστικούς χώρους αποτελούν μέχρι σήμερα σημείο αναφοράς και διδάσκονται στους νέους τερματοφύλακες, που αν και δεν τον είδαν ποτέ από κοντά να παίζει θα ήθελαν πολύ να του μοιάσουν. Ο τερματοφύλακας με τη μαύρη εμφάνιση, τα μαύρα γάντια και το μαύρο καπέλο, παραμένει και σήμερα αγαπητός στους Ρώσους και στους λαούς της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και σε εκατομμύρια ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο, μεταφέροντας την αύρα μιας εποχής όπου το ποδόσφαιρο ήταν περισσότερο παιχνίδι παρά εμπόρευμα και αντικείμενο στοιχήματος…